این درحالی است که همواره تعدادی از صندلی های اتاق دراختیار دولت است و تعداد دیگری هم از میان طرفداران دولت در این انتخابات پیروز میشوند و همین امر باعث شده تا سال به سال اتاق های بازرگانی رنگ دولتی تری به خود بگیرند.
درعین حال به نظر میرسد که این دور انتخابات با توجه به انتخابات پیش روی مجلس خیلی جدی تر شده و گروههای و ائتلافهای بیشتری هم تلاش دارند شانس خودرا برای پیروزی امتحان کنند.
***بازیگران اصلی انتخابات اتاق بازرگانی
چند ماه قبل از ثبتنام برای شرکت در انتخابات اتاق بازرگانی گروههای مختلف در اتاق بازرگانی فعالیتهای انتخاباتی خود را آغاز کردند. برخی نیز از گروههایی که در این دوره عضو آن بودند خارج شده و گروههای جدیدی را تشکیل دادند.
اما در هر دوره از انتخابات اتاق بازرگانی عدهای هستند که بازیگران اصلی صحنه انتخابات هستند و آن را مدیریت میکنند. این افراد غالبا با تشکیل گروههایی با محوریت خود تلاش بر وسعت بخشیدن به قدرت خود در اتاق بازرگانی، انتخابات و در نهایت تاثیرگذاری بیشتر بر تصمیمات درون اتاق دارند.
در سه دهه تشکیل اتاق بازرگانی پس از انقلاب اسلامی چهرههایی دیده شده است که علاوه بر درون اتاق بازرگانی در درون نظام جمهوری اسلامی نیز از نفوذ بالایی برخوردار بودهاند. این افراد در طول این سالها همواره چهرههای پر قدرت و سنتی اتاق بازرگانی به حساب آمده و به قول معروف همیشه تعداد بالایی از تشکلها و اتحادیهها و بازاریهای قدیمی که کارت بازرگانی دارند حامی آنها بوده و هستند.
از جمله این افراد میتوان به علاء میر محمد صادقی، اسدالله عسگر اولادی و علی نقی خاموشی اشاره کرد. این افراد که از جناح راست و سنتی اتاق بازرگانی هستند همواره در درون بازار از نفوذ و هواداران بسیاری برخوردار بوده و در تصمیمگیریهای درون اتاق نیز نقش به سزایی داشتهاند.
گروه دیگر که شاید قدمت حضور آنها در اتاق به اندازه علاء میر محمد صادقی، اسدالله عسگر اولادی و علی نقی خاموشی نیست اما از نفوذ بسیار بالایی برخوردار هستند شامل افرادی نظیر یحیی آلاسحاق و محمد نهاوندیان است.
این افراد نیز از جناح راست اتاق هستند و به خصوص محمد نهاوندیان که در حال حاضر رئیس دفتر رئیسجمهور است از قدرت زیادی در اتاق بازرگانی برخوردار بوده؛ از نگاه برخی او پس از ترک صندلی ریاست اتاق ایران نیز نقش بهسزایی در انتخاب غلامحسین شافعی به عنوان رئیس اتاق ایران داشت.
هرچند به نظر میرسد فعلا جناح راست در اتاق بازرگانی اکثریت را شامل میشود، اما جناح دیگر نیز در طول این سالها بیکار ننشسته و همواره درصدد کسب کرسیهای تاثیرگذار و تصمیمساز در اتاق بازرگانی بوده است.
از چهرههای تاثیرگذار در این گروه محمدرضا بهزادیان است که سابقه ریاست بر اتاق تهران را در کارنامه دارد اما دوره ریاست او چندان طول نکشید و به دلیل بروز مشکلاتی در اعتبار کارت بازرگانی او، وی از اتاق رفت و جای خود را به محمد نهاوندیان داد. با این حال او در این سالها هرگز کنار نکشیده و همواره به دنبال فضایی برای بازگشت به اتاق بازرگانی بود. او سر انجام موفق شد در کنار حمید حسینی و تیم جدیدی از خواستاران تحول برای بازگشت به هیات نمایندگان اتاق بازرگانی در انتخابات ثبتنام کند. او در حال حاضر یکی از افرادی است که احتمال تکیه زدن بر صندلی ریاست اتاق بازرگانی را دارد.
حمید حسینی را هم می توان از بازیگران اصلی انتخابات اتاق دانست. او به عنوان یکی اعضای گروه خواستاران تحول در کنار بهزادیان برای کسب کرسی قدرت در اتاق بازرگانی تلاش میکند.
اما فعال اقتصادی بعدی که به نظر میرسد نقش تعیینکنندهای در انتخابات خواهد داشت مسعود خوانساری است. وی از آن دسته از اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی است که همواره به دنبال فرصتی برای به دست گرفتن قدرت بودهاست. او تا کنون به طور مستقل وارد عرصه نشده بود و همیشه سیاست اعتدال را انتخاب کرده است. خوانساری در این دوره از انتخابات اتاق بازرگانی تیم جدیدی را با محوریت خود شکل داده و در حال حاضر از مدعیان مطرح و رقیب بهزادیان در کسب صندلی ریاست اتاق بازرگانی است. وی پیش از این از اعضای تیم خواستاران تحول بود و مدتی پیش پس از خروج نهاوندیان از اتاق ایران، کاندیدای ریاست اتاق ایران شد اما موفق به این کار نشد. در کنار او پدرام سلطانی نیز قرار دارد که به کمک یکدیگر گروه ائتلاف برای فردا را تشکیل دادهاند. پدرام سلطانی چهره شناخته شدهای است که در این دوره در کنار مسعود خوانساری به مهندسی انتخابات اتاق پرداخته و در گروه ائتلاف برای فردا حضور دارد. وی در دورههای قبلتر از اعضای خواستاران تحول بود. او با جذب تعدادی از اعضای هیات نمایندگان دوره فعلی در صدد کسب قدرت و نفوذ بیشتر برای گروه خود است.
اما در کنار این افراد، مجیدرضا حریری یار و دوست اسدالله عسگر اولادی نیز از چهرههای تاثیرگذار در انتخابات اتاق به نظر میرسد که در مجموع باید دید نتایج فعالیت آینده این بازیگران اصلی انتخابات اتاق بازرگانی چه خواهد شد.
***ائتلافهای فعال در هشتمین انتخابات اتاق
رقابت ۲۵۴ نفر برای کسب ۴۰ صندلی در اتاق تهران؛ این روزها فعالان اقتصادی در تکاپوی برگزاری هشتمین دوره انتخابات هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی در اتاقهای سراسر کشور هستند. شرکتکنندگان این ماراتن هجدهم اسفند ماه با یکدیگر به رقابت میپردازند.
ائتلافهایی که در دو دوره اخیر انتخابات شکل گرفته متنوعتر از دورههای قبل است. زمانی رقابت در انتخابات اتاق منحصر به دو گروه بود؛ مجمع فعالان توسعه و خواستاران تحول. ولی اکنون از دل این گروهها انشعابهای دیگری شکل گرفته است. بعضی رفیقان دیروز، رقیبان امروز یکدیگر شدهاند. برای مثال اسدالله عسگراولادی که روزی از چهرههای سرشناس مجمع فعالان توسعه بود، در دوره هفتم اتاق بازرگانی از این گروه جدا شد و به همراه مجیدرضا حریری گروه «پیشگامان توسعه» را تشکیل داد.
اما دوره هشتم انتخابات اتاق شاهد پررنگتر شدن رقابتها و مرزبندیهاست؛ گروه ها جدیدی از دل گروه قبلی بیرون آمده و همان کسانی که روزی در کنار هم و در یک گروه فعالیت می کردند امروز به رقبای هم تبدیل شده اند.
مجمع فعالان توسعه، یکی از قدیمیترین گروههای فعال در انتخابات اتاق است. این گروه تحت عنوان «ائتلاف بزرگ» در هشتمین دوره انتخابات شرکت کرده است. علاوه بر خود مجمع، انجمن مدیران صنایع، خانه معدن ایران و خانه اقتصاد ایران نیز از این ائتلاف حمایت میکنند.
علاء میرمحمدصادقی، مسعود دانشمند، ابراهیم جمیلی و ابوالفضل روغنی، محمدرضا بهرامن، محمدحسین برخوردار، محمدمهدی راسخ، لیلا آقاپور (عضو کانون زنان بازرگان) و رضا پدیدار (رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت) از جمله اعضای سرشناس ائتلاف بزرگ هستند.
گروه تحولخواهان، دیگر ائتلاف قدیمی حاضر در این انتخابات است. چندی پیش این گروه با صدور بیانیهای با امضای «انجمن مدیران و متخصصین صنعتی و اقتصادی ایران» حضور خود در انتخابات را رسما اعلام کرد. لیدر اصلی این گروه محمدرضا بهزادیان است که در دوره ششم اتاق بازرگانی تهران با تصویب هیات نمایندگان آن دوره برکنار شد و جای خود را به محمد نهاوندیان داد. او موفق شد مجددا کارت بازرگانی خود را دریافت و هادی گروهی در انخابات دوره هشتم شود که خود آن را راه اندازی کرده بود.
سیدحمید حسینی (عضو اتاق تهران)، جمشید عدالتیان (نائب رئیس هیات اجرایی انجمن مدیران و متخصصین صنعتی و اقتصادی ایران) و فاطمه دانشور (عضو اتاق تهران) از جمله نامزدهای مورد حمایت تحولخواهان هستند.
«ائتلاف برای فردا» نیز از جمله گروههای فعال در انتخابات هشتم است که باید آن را انشعابی از گروه تحولخواهان دانست. البته این گروه توانسته است چهرههایی نزدیک به موتلفه و پیشگامان توسعه را جذب کند. پدرام سلطانی (نایبرییس اتاق بازرگانی ایران) و مسعود خوانساری (رییس کمیسیون حملونقل اتاق بازرگانی تهران) از جمله چهرههای شناخته شده ائتلاف برای فردا هستند که از گروه تحولخواهان جدا شدهاند. فریال مستوفی نیز از پیشگامان توسعه به این گروه پیوسته است.
در میان نامزدهای مورد حمایت «ائتلاف برای فردا» نامهای آشنای دیگری نیز دیده میشود از جمله محمد لاهوتی (نایبرییس کنفدراسیون صادرات) و رضی میری (رییس سابق کنفدراسیون صادرات)، مهدی پورقاضی و فاطمه مقیمی (اعضای اتاق تهران)، علی سنگینیان (مدیرعامل تامین سرمایه امین)، حسین سلیمی (عضو هیات مدیره انجمن مدیران صنایع) و کاوه زرگران (دبیر کل کانون انجمنهای صنفی صنایع غذایی ایران).
همچنین گروه "پیشگامان وفاق اقتصاد کشور" را باید یکی دیگر از ائتلافهای اصلی حاضر در انتخابات هشتم دانست. اسدالله عسگراولادی که در دوره پیشین با «پیشگامان توسعه» وارد کارزار انتخاباتی شده بود، از جمله لیدرهای اصلی این گروه است که در کنار مجیدرضا حریری به انتخابات دوره هشتم پا گذاشته است. نام محمدمهدی رییسزاده، مرتضی حاجیبابا و ابوالحسن خلیلی (دبیرکل اسبق کانون انجمنهای صنایع غذایی ایران) نیز در فهرست نامزدهای مورد حمایت پیشگامان وفاق دیده میشود.
علاوه بر این چهار گروه که شاید بتوان گفت اصلیترین بازیگران صحنه انتخابات هشتم هستند، گروههای دیگری نیز وارد این عرصه شدهاند که از جمله آنها میتوان به ائتلاف فراگیر "ایرانی آباد" و ائتلاف نامزدان بازار سرمایه یا بورسیها اشاره کرد.
هشتمین دوره انتخابات هیات نمایندگی اتاق ایران ویژگی بارزی دارد. در این دوره تعداد بیشتری از چهرههای وابسته به شخصیتهای دولتی و سیاسی ثبتنام کردهاند که از جمله آنها میتوان به مهدی جهانگیری (برادر معاول اول رییس جمهور)، محمدهادی رضوی (داماد معاون اجرایی رییس جمهور) و محسن نهاوندیان (پسر رییس دفتر رییسجمهوری) اشاره کرد.
برخی دیگر از افراد آشنایی که میتوان نام آنها را در فهرست نامزدهای این انتخابات دید عبارتند از مرتضی عراقچی (برادر عضو هیات مذاکرهکننده هستهای)، امیرعلی بهزادیان (پسر رئیس سابق اتاق تهران)، حمیدرضا عارف (فرزند محمدرضا عارف)، هیبتالله فاضلی (برادر رئیس اتاق اصناف ایران) و مسعود حجاریان (برادر سعید حجاریان).
شاید نتوان گفت تمام این افراد تنها به واسطه نسبت خویشاوندی خود وارد عرصه انتخابات اتاق شدهاند. حداقل تعدادی از آنها در حوزه فعالیت خود چهره شناختهشدهای محسوب میشوند و پیش از این نیز در اتاقهای بازرگانی حضور داشتهاند. برای مثال مهدی جهانگیری، ریاست یک هلدینگ گردشگری را برعهده دارد؛ مسعود حجاریان از فعالان به نام صنعت بیمه است و فعالان اقتصادی مرتضی عراقچی را به عنوان بازرگانی کارکشته میشناسند.
***هشدار نسبت به جمعآوری کارتهای بازرگانی
دراین راستا یک عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گفت: از گوشه و کنار خبر میرسد برخی افراد از اکنون اقدام به جمعآوری کارت بازرگانی افراد برای رأیگیری افراد خاص کردهاند که انجمن نظارت بر انتخابات از اکنون باید فکری به حال این مسئله و تخلفات احتمالی بکند.
فاطمه دانشور به مشکلاتی که در ساختار اتاق بازرگانی طی ۴ سال اخیر وجود داشته اشاره کرد و گفت: متأسفانه ساختار اتاق بازرگانی فهرست محور است و همواره سانسور خبری هدفمند در مورد عدهای خاص در اتاق اتفاق میافتد و تکلیف معلوم نیست که اتاق یک تشکل است یا یک پارلمان، چرا که در تشکل و پارلمان افراد امکان اظهارنظر دارند در حالی که هر یک از اعضای هیأت نمایندگان ماهانه شاید یک دقیقه هم اجازه سخن گفتن نداشته باشند.
وی با تأکید بر اینکه باید ساختار اتاق بازرگانی به عنوان تنها مرکز بخش خصوصی که میتواند صدای مردم را در راستای اصلاح ساختار اقتصادی به بخشهای مختلف برساند، ضروری است، تصریح کرد: متأسفانه کار را به جایی رساندهایم که از مجموع کارتهای بازرگانی تهران تنها ۱۵ درصد در انتخابات شرکت میکنند که این امر نشان از نارضایتی و بیتفاوتی صاحبان کارت بازرگانی به سرنوشت خود در اتاق است که نشانه خوبی نیست.
عضو شورای شهر تهران گفت: طی این چند سال تلاش زیادی کردیم که مرکز مسئولیت اجتماعی بنگاههای اقتصادی در اتاق تأسیس شود چرا که در برخی کشورها مانند هندوستان این مسئله به شکل قانون درآمده که شرکتها مبلغی را از محل درآمدشان صرف کارهای اجتماعی کنند، اما متأسفانه این طرح در حد حرف باقی ماند و همواره با دستاندازهایی مواجه شدیم، در حالی که همین مسئله را در شورای شهر تهران به نتیجه رساندیم و اکنون شرکتهای پیمانکاری شهرداری حق به کارگیری کودکان را در فعالیتها ندارند.
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران به یکی از قولهای خود که ۴ سال پیش برای ورود به اتاق بازرگانی داده بود، اشاره کرد و گفت: بنا بود تا زمینه حضور بیشتر زنان را در اتاق بازرگانی فراهم کنند و علیرغم اینکه اکنون بیش از ۱۲۰۰ نفر از بانوان صاحب کارت بازرگانی هستند، اما در اتاق بر سر این مسئله سد ایجاد کردهاند و حضور زنان را به عنوان واحد سازمانی کاهش دادهاند، در حالی که این قشر به دنبال یک نهاد مدنی برای پیگیری مطالبات خود هستند و بیتوجهیها کار را به آنجا رساند که در نهایت از طریق اتاق بازرگانی ایران کانون زنان بازرگان تشکیل شد که انتخابات آن نیز حرف و حدیثهای خود را در پی داشت.
وی با اشاره به اینکه جمع کردن برگه آراء در انتخابات تبدیل به امری عادی شده است، افزود: از اکنون نیز گروه یا گروههایی در حال جمعآوری اصل کارت بازرگانی افراد هستند که ما نسبت به این امر اظهار نگرانی خود را به طور جد اعلام میکنیم و امیدواریم اتفاق تلخی که در انتخابات اتاقهای مشترک و کانون زنان بازرگان افتاد با تدبیر به موقع انجمن نظارت بر انتخابات نیفتد و صاحبان واقعی کارت بازرگانی پای صندوق بیایند.
بخش دیگری از انتقادات دانشور به ارائه فهرستهای مختلف با هدف تصاحب هیأت رئیسه اتاق بود و در این مورد وی گفت: شاید یکی از این دلایل آن است که اعضای هیأت نمایندگان اگر در هیأت رئیسه حضور نیابند صدایشان به جایی نمیرسد که یکی از دلایل آن ضعف آئیننامههای اتاق است.
دانشور خاطر نشان کرد: باید پرسید چرا اراده جدی برای اصلاح آئیننامههای اتاق بازرگانی وجود ندارد و اعضای هیأت نمایندگان دوره هفتم چرا این آئیننامهها را اصلاح نکردند که اکنون هر کسی بتواند کارت بازرگانی بگیرد و به راحتی هلدینگها، افراد دولتی و یا غیر وارد انتخابات شده و جریان سازی کنند.
دراین حال یک عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ابراز امیدواری کرد با دو قطبی شدن انتخابات اتاق بازرگانی، امکان تصمیمگیری برای رای دهندگان بهتر فراهم شود.
ابراهیم جمیلی با اعلام این مطلب گفت: انتشار بیش از ۵ لیست اصلی در جریان انتخابات به مصلحت اتاق نیست و بخش خصوصی باید قبل از انتخابات نظرات خود را تجمیع کند و کسانی که می توانند در اتاق موثر باشند را به دارندگان کارت بازرگانی معرفی کنند.
وی افزود: تعدد لیستها قطعاً رای دهندگان را سردرگم خواهد کرد و با توجه به نقش اتاق در اقتصاد ملی و در جهت حرکت به سوی منافع ملی باید اختلافهای سلیقه ای به حداقل برسد و تلاش کنیم تجمیع نظرات و وحدت رویه و نقطه نظرات مشترک را افزایش دهیم.
رئیس ستاد ائتلاف بزرگ با تاکید بر اینکه قطعاً اختلاف نظرهای موجود باعث تضعیف بخش خصوصی می شود، تصریح کرد: اصل رقابت قابل قبول است و اصولاً باید در تمام انتخابات رقابت وجود داشته باشد ولی اینکه بخواهیم بدون برنامه وارد انتخابات شویم و یا با صرف هزینه های گزاف بخواهیم خودمان را مطرح کنیم، به صلاح نیست.
جمیلی در پاسخ به این سئوال که فکر می کنید انتخابات دوقطبی شود؟ اظهار داشت: امیدوارم این اتفاق رخ دهد، چرا که با دو قطبی شدن انتخابات امکان تصمیم گیری برای رای دهندگان بهتر فراهم می شود.
***ورود شبه دولتی ها و سیاسیون
دراین خصوص همچنین سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، با تاکید بر ضرورت ورود بخش خصوصی برای توسعه اقتصاد کشور، گفت: حضور دولتیها در انتخابات اتاق بازرگانی به هیچ وجه به صلاح نیست.
غلامرضا کاتب ، با بیان اینکه اتاق بازرگانی تنها نماد بخش خصوصی در کشور ما است، گفت: طبق اساس نامه اتاق بازرگانی باید افراد کاندید جهت عضویت در آن افراد غیر دولتی باشند.
نماینده مردم گرمسار در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه بالا رفتن آگاهی و منطق مردم به ارتقا جایگاه بخش خصوصی در کشور و در نتیجه بهبود وضعیت اقتصادی منجر خواهد شد، تصریح کرد: در صورتی که مردم منافع اتاق بازرگانی را تشخیص دهند به طور حتم به حضور غیر دولتیها در بدنه آن رای خواهند داد.
این نماینده مردم در مجلس نهم، تاکید کرد: حضور سیاسیون در بدنه اتاق بازرگانی به نفع نبوده و اقتصاد شبه دولتی را رقم خواهد زد
کاتب ادامه داد: ما به کسی نمیتوانیم بگوییم حق شرکت در انتخابات اتاق بازرگانی را ندارد اما اینکه ما بتوانیم فرهنگ را به سمت و سویی هدایت کنیم که بخش خصوصی و بخش دولتی نیز در جایگاه خود فعالیت داشته باشند مهمترین اقدام است.
وی با بیان اینکه اتاق بازرگانی تنها جایگاه برای حمایت از منافع مردم است، افزود: ما باید تلاش کنیم اتاق بازرگانی به عنوان مدافع منافع مردم حفظ شود که لازمه آن نیز رعایت جایگاه اتاق بازرگانی به عنوان نماد بخش خصوصی است.
سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، یادآور شد: دور شدن سیاسیون و دولتیها از بخش خصوصی و همچنین اتاق بازرگانی به طور حتم ثمرات بسیار مثبتی برای کشور و بهبود وضعیت اقتصادی آن خواهد داشت./
دراین راستا همچنین یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، با تاکید بر ضرورت دوری سیاسیون و آقازادهها از کاندید شدن برای انتخابات اتاق بازرگانی، گفت: اتاق بازرگانی تنها نماد بخش خصوصی در کشور بوده از این رو نباید با حضور دولتیها و به صورت شبه دولتی اداره شود.
محمدرضا پورابراهیمی در گفت وگو با خانه ملت، با تاکید بر ضرورت دوری سیاسیون و آقازادهها از کاندید شدن برای انتخابات اتاق بازرگانی، گفت: اتاق بازرگانی تنها نماد بخش خصوصی در کشور بوده که در صورت حضور دولتیها به بخش شبه دولتی از سوی مسئولان دولتی اداره خواهد شد.
نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از اینکه بیش از ۷۰ درصد از ساختار اقتصادی کشور در اختیار دولت قرار دارد، افزود: تا زمانی که اصلاح ساختار نهادهای مالی و وابستگی نهادهای غیردولتی که به طور غیر مستقیم از سوی دولت اداره میشوند صورت نگیرد نمیتوان به آینده اقتصاد کشور امیدوار بود.
این نماینده مردم در مجلس نهم، با بیان اینکه ما در حوزه شکلی مشکلی نداریم بلکه در حوزه اجرایی و محتوایی دچار نواقصی هستیم، گفت: حضور آقازاده ها و سیاسیون در بدنه اتاق بازرگانی خلاف قانون نیست اما به طور حتم در اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی خلل ایجاد خواهد کرد.
وی با تاکید بر اینکه بخش خصوصی واقعی باید پای کار آمده تا تحولی در اقتصاد کشور رخ دهد، تصریح کرد: اعضای اتاق بازرگانی باید نمایندگان واقعی بخش خصوصی برای تحقق اصل ۴۴ قانون اساسی باشند.
پورابراهیمی با بیان اینکه حضور آقازادهها و افراد سیاسی در بدنه اتاق بازرگانی آن را به نهادی شبه دولتی بدل خواهد کرد، گفت: متاسفانه در اتاق بازرگانی درون استانها حضور سیاسیون کمتر اما در مرکز استان این موضوع بیداد میکند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه حضور آقازاده ها در بدنه اتاق بازرگانی برترین وضعیت برای اقتصاد کشور است، گفت: اتاق بازرگانی باید نماد بخش خصوصی باشد که با حضور نهایی سیاسیون به بخش شبه دولتی تبدیل و از سوی مسئولان دولتی اداره خواهد شد.
خبرنگار: سعید کوشافر
نظر شما